Als de stilte spreekt
Dan wil ik leren zwijgen
Zodat zij mij omvatten kan
Ik in haar armen rust.
Als de rust neerdaalt
Dan wil ik leren blijven
Om haar te voelen
Als zij mij kust.
We willen de stilte doorbreken. Rust roept misschien verveling op, waar we van weg willen.
Ik volg de lijnen in mijn handen -
Mijn vaders handen waren sterk
Die van mijn moeder ook
En ook nog warm en zacht
Handen zaaien
Handen planten
Handen oogsten
Handen maaien
De generaties voor mij
Werkten met de aarde
De ervaring van hun handen
Gaf hun leven kracht
Hun handen streelden
Hun handen werkten
Hun handen zorgden
Hun handen heelden
De lijnen van hun handen
Verbonden met die van mij
Hun handen die nu rusten
Die mij hier hebben gebracht
Handen verbinden
Handen reiken
Handen scheiden
Handen vinden
Als het onkruid tussen de stenen bij ons huis te hoog staat pak ik mijn onkruidmes/voegenkrabber, een plankje en een emmer. Ik zit met mijn knieën op het plankje en begin te krabben. Het onkruid dat ik tussen de stenen vandaan pluk gooi ik in de emmer. Het is een geduldwerkje, en niet het leukste om te doen. Maar ik kies er voor om het op deze manier te doen. Want gif gebruik ik liever niet en andere methodes om te borstelen en te schrapen bevallen mij ook niet zo. Dus ga ik op de knieën en kruip meter voor meter over de straat.
Ik las laatst het boekje Poet Warrior van de Indiaanse dichteres Joy Harjo. Een van de dingen die mij aansprak is dat zij vertelt over de band die zij voelt met haar voorouders. Hoe zij nog steeds voelt dat die aanwezig zijn in haar leven en advies geven voor haar leven. Bijzonder om op die manier te beseffen waar je vandaan komt, wat doorgegeven wordt en hoe je zelf ook het leven doorgeeft. Het zet mij aan het denken over mijn eigen voorouders, welke band voel ik met hen? En als wij die band kwijtraken, wat betekent dat dan voor ons leven?
Terwijl ik op mijn knieën zit en onkruid pluk denk ik terug aan mijn jeugd, toen ik als bijbaantje in de tuinbouw werkte. Voornamelijk tomaten plukken, maar soms in de zomervakantie hielp ik ook bij ander werk. Ik herinner me dat de tomatenplanten weggehaald waren. De aarde in de kas moest worden schoongemaakt en klaargemaakt voor een nieuw gewas. Dat schoonmaken deden wij op onze knieën, wij kropen met een kist over de grond en raapten oud blad en resten tomaten op. Niet meer van deze tijd, ik weet het. Maar toen was dat wat ik deed en wat ik mijn vader ook wel had zien doen: werken met zijn handen, de aarde bewerken.
Toen besefte ik: mijn ouders en hun ouders werkten met hun handen. Handenwerk wordt tegenwoordig niet meer zo gewaardeerd denk ik, zeker niet als het eenvoudig werk is. Maar op dit moment, hier op mijn knieën werk ik ook met mijn handen en, tot mijn verrassing, geeft het me een goed gevoel. Ik kijk naar mijn handen en denk aan de werkhanden van mijn vader, van mijn opa en van de generaties voor hen. En het wordt alsof ik samen met hen dit klusje klaar. Het schept een gevoelsmatige band met hen, waar ik trots op ben: wij werken samen! En als ik klaar ben kijk ik tevreden naar het resultaat. Ik volg de lijnen in mijn handen.
Afgedankte snoeren, schroeven, moeren
Kapotte kwasten, kleding die niet meer paste
Het resultaat van jaren stof vergaren
Wordt weggeveegd, de afvalbak geleegd
Het hout, ook al is het oud
En zit het vol met kerven als extra nerven
Van al die jaren werk is nog steeds sterk
Ondertussen denkt hij aan al die klussen
Het kinderbed, de tafel en al de pret
Die dat klussen gaf - hij maakte menig werkstuk af
Hoort weer de boor waarmee hij gaten boort
Ziet de hamer en de tang, en voelt de drang
Weer aan de slag te gaan en kijkt voldaan
Die oude werkbank daar, staat voor gebruik weer klaar!
In onze garage staat een oude werkbank, volgeladen met troep en stof. Vandaag is het tijd om op te ruimen. Oude spullen weg te brengen of weg te gooien. Wat nog bruikbaar is netjes te ordenen op planken of in kasten. Het oude stof, zaagsel, kromme spijkers, oude schroeven, stukjes hout weg te vegen. De werkbank wordt weer zichtbaar. Hij zit vol met diepe kerven van jarenlang intensief gebruik. De werkbank heeft al diverse verhuizingen meegemaakt. Vroeger stond hij bij mijn ouders in de schuur. Daar heb ik er veel aan gewerkt. Ik maakte er onder andere het bedje voor mijn oudste zoon. Een van de weinige meubelstukken die ik maakte, met liefde. Mijn vader nam de werkbank destijds over van de school waar hij werkte. Hij had dus al een heel leven achter zich voor hij bij ons kwam. Dat is ook te zien aan de vele kerven die erin zitten. Maar hij is nog sterk en in goede conditie, hij kan nog jaren mee.
Het verwondert me dat een oude werkbank zoveel herinneringen oproept. Maar het voelt goed en maakt het ook bevredigend dat hij nu weer klaar staat voor gebruik. Ik heb er zin in!
Na het publiceren las ik dit citaat van Joy Harjo: Some of the most important stories are not in words, not in poems or other forms of speaking, but in objects of use and beauty. Dat past wel bij dit thema denk ik.
Wij horen thuis in een verhaal
Het verhaal van het leven
Dat aan ons is doorgegeven
Zo'n verhaal hebben wij allemaal
Wie ik ben en wat ik doe
En hoe het zo gekomen is
Het zit in mijn geschiedenis
Van toen, tot aan mijn einde toe
In welk verhaal voel jij je thuis
In welk verhaal word jij erkend?
Biedt het een plek waar jij graag bent
Of voelt het daar niet pluis?
Wie ik ben en wat ik doe
En hoe het zo gekomen is
Het zit in mijn geschiedenis
Van toen, tot aan mijn einde toe
Mijn voorouders schreven hun verhaal
En ik zet hun vertelling voort
Ik voeg er ook aan toe. Onverstoord
Vertel ik verder en zoek mijn eigen taal
Wie ik ben en wat ik doe
En hoe het zo gekomen is
Het zit in mijn geschiedenis
Van toen, tot aan mijn einde toe
Nationaal park Hardangervidda (Noors: Hardangervidda nasjonalpark) in Noorwegen is de grootste hoogvlakte van Europa. Het is een natuurgebied van ongeveer 8000 km² dat zich uitstrekt over delen van de provincies Hordaland, Telemark en Buskerud. In het noorden liggen de plaatsen Eidfjord en Geilo. Aan de zuidoostkant van Hardangervidda ligt Tinn en Rjukan. Ten westen ligt Odda.
In de buurt van Geilo ligt Dagali, waar Andrea en ik onze tent hebben opgezet. Vanaf die plek kun je met de auto de berg op richting toeristenhutten en vandaar dagwandelingen maken. Sommige mensen lopen van hut naar hut en maken er zo een meerdaagse tocht van. Wij deden dat niet want we gingen weer terug naar onze tent. De eerste wandeling begon bij de toeristenhut Åan en we liepen richting Heinsetter. Het grootste deel van het pad liep tussen de bomen, totdat we boomgrens bereikten en het uitzicht weidser werd. We kwamen nog een groep van vier wandelaars tegen. Bevriende mannen die samen een meerdaagse tocht maakten. Zij gaven ons tips over de omgeving en over Noorwegen.
Eén van die tips was om een wandeling te maken vanuit Tuva, ook een toeristenhut. Die wandeling hebben we de volgende dag gemaakt. Deze route loopt vanuit Tuva ook richting de hut in Heinsetter en bevindt zich volledig boven de boomgrens waardoor je indrukwekkende uitzichten hebt.
Onderweg kwamen we dit groepje paarden tegen. Voorop liep een man die vertelde dat hij samen met zijn dochter (op het achterste paard) deze tocht maakte. Hij zei: “Ik doe dit werk al 32 jaar, mensen met paarden over de bergen brengen. Maar nu stop ik ermee. Ik wilde nog één keer een tocht maken samen met mijn dochter om haar mijn werk te laten zien dat ik al die jaren deed.”
Ze waren op weg naar Tuva waar ze twee dagen zouden blijven om dan weer verder te trekken. Wij kennen het verhaal van zijn leven verder niet, maar vinden het een mooie manier om dit deel van zijn verhaal aan zijn dochter door te geven.
Later op de dag bereiken we een veld met sneeuw, wat voor ons bijzondere is midden in augustus. Dus kon ik het niet laten om ‘even’ naar boven te lopen om de sneeuw aan te raken.
Langzaam loop je op het nauwelijks zichtbare pad
de berg op, stijl omhoog. Het natte gras doorweekt
je schoenen en maakt al snel je voeten nat
Af en toe stop je, het is je conditie die zich wreekt
Dan kijk en luister je naar het leven om je heen:
de bomen, de planten en de dieren - de natuur die tot je spreekt
Het pad, nu vlakker, ligt vol met rotsen maar daar stap je overheen
Je voelt je hier diep verbonden met de grootsheid van de natuur
Er is verder niemand en toch: je voelt jezelf geen moment alleen
Je voelt ontzag, ervaart de grootsheid, beleeft dit grootse avontuur
Hier te lopen, ja het is inspannend, maar je voelt je leven. Puur!
